İçinden geçmekte olduğumuz kriz bizlere bir kez daha birbirimize ve yeryüzüne ne kadar hassas bağlarla bağlı olduğumuzu hatırlatıyor.
Belirsiz bir geleceğe doğru yol alırken aynı iklim krizinde olduğu gibi, COVID – 19 salgını da hepimizi ihtiyaç duyduğumuz topluluklar ve dayanışma ağları hakkında düşünmeye zorluyor. Sağlık emekçileri salgına karşı ön cephede amansız bir mücadele verirken bu süreçte senin de neler yapabileceğini aşağıda derlemeye çalıştık.
Aynı iklim krizine karşı mücadelede olduğu gibi yeni tip koronavirüse karşı bilimin arkasında birleşmeliyiz. Bu, hem kendi sağlığımız hem de çevremiz için herkesin kendi payına düşeni yapması ve sağlık yönergelerine uyması anlamına geliyor. Başta el temizliği olmak üzere hijyen kurallarına uymak büyük önem teşkil ediyor.
TC Sağlık Bakanlığı COVID 19 Sitesi
İstanbul Tabip Odası COVID 19 Sitesi
Halk Sağlığı Uzmanları Derneği COVID 19 Sitesi
COVID - 19’a karşı mücadelede fiziksel mesafeye dikkat etmek ve mümkünse evden çıkmamak önem teşkil ediyor. Bu kendini yalnız hissetmene yol açabilir ama ailenle, dostlarınla dijital araçlar aracılığıyla bir araya gelebileceğini unutma. 2020’de dayanışma için sadece fiziksel temasa ihtiyacımız yok.
Öte yandan sosyal medya üzerinden yayılan bilgi kirliliğinin, içinden geçmekte olduğumuz zor zamanlarda panik ortamı yaratmaktan başka bir şeye hizmet etmediğini de unutmayalım. İletişim kanallarımızı bilgi kirliliğine karşı temiz tutmak, teyitli bilgilerle hareket etmek hem kendimiz hem de çevremiz için yapabileceğimiz en önemli adımlardan biri. Bu konuda bilgi kirliliğine karşı çalışmalarda bulunan teyit.org sitesine ve koronavirüse karşı bilimsel gerçekleri derleyen Evrim Ağacı sitesine göz atmanı öneririz.
Süreç içinde soğukkanlılığını kaybettiğin, gergin veya moralin bozuk hissettiğin zamanlar olabilir. Bu gibi durumlara karşı bir grup aktivistin “Sağlam Zemini Bulmak” / Finding Steady Ground” adını verdikleri öneriler listesini Türkçeleştirdik.
Dirençli topluluklar, dayanışma grupları oluşturmak kriz anlarında bizleri daha güçlü tutacaktır. İklim krizi derinleşirken karşılaşmamızın muhtemel olduğu afetlere ve salgın gibi krizlere karşı bir arada hareket etmek, daha geç olmadan dayanışma ağlarını örmek arzuladığımız başka bir dünyanın da tohumlarını atacaktır.
Dünyanın dört bir yanında koronavirüse karşı topluluklara destek olmak ve dayanışmayı büyütmek için yardımlaşma ağları kuruluyor, insanlar bu karanlık zamanda birbirlerine nasıl destek olabileceklerinin yollarını arıyorlar.
EkoHarita, koronavirüse karşı Türkiye'deki yardımlaşma ve dayanışma ağlarını derleyen bir veritabanı oluşturmuş durumda. Sana ve topluluğuna ilham vermesi dileğiyle
Tüketim aşkımızla içinde vahşi yaşamı da barındıran ekosistemleri yok etmemiz, diğer canlıların yaşam hakkını hiçe saymamız, fosil yakıt bağımlılığımızla temiz havaya muhtaç kalmamız ve yeryüzü üzerinde bıraktığımız muazzam tahribat, bizi adım adım bugün yaşamakta olduğumuz krize getirdi. Bilim insanları on yıllardır iklim krizine karşı önlemleri almayı geciktirdiğimiz her geçen gün benzer felaketlerin kapıda olduğunu söylüyor.
İklim krizine karşı verilen mücadele yeryüzüyle barış içinde, adil, eşitlikçi bir geleceğin de nüvelerini içinde barındırıyor. Bu bakımdan konu hakkında bilgimizi ve farkındalığımızı artırmak önemli. Bu sebeple genç iklim aktivistlerine yönelik olarak katılımcı şekilde düzenleyeceğimiz webinar / internet seminerlerine başlıyoruz. Aşağıdaki formu doldur, bize gönder sana en kısa zamanda ulaşacağız.
350 Türkiye webinarları kayıt formu
Ayrıca, iklim krizi hakkında çevrimiçi modüllerimiz olduğunu biliyor muydun? “İklim Değişikliği Bilimi 101” ve “İklim Değişikliği Hakkında Sohbet Etmek” modüllerimiz interaktif bir şekilde temel bilgileri kapsayacak şekilde hazırlandı. Çevrimiçi modüllerimize ulaşmak için aşağıdaki tuşa tıklaman ve sayfayı aşağı kaydırman yeterli. İlerleyen zamanda daha fazla çevrimiçi modülü de eklemeyi hedefliyoruz.
İklim değişikliği hakkında çevrimiçi modüller
350turkiye.org sitemizde “Dosyalar” kısmına da göz atmanı öneririz. İklim bilimi, kentleşme pratiklerimizle iklim krizi bağlantısı, küresel ısıtmayı 1,5 C sınırında tutmanın önemi gibi farklı içeriklere buradan ulaşabilirsin.
COVID 19’a karşı mücadelenin en önemli ayağı eğer olanağımız varsa evimizde kalmak. Peki iklim krizi ve bu krizle mücadele hakkında ilham verecek belgesellerimizin bir çoğuna internet üzerinden rahatlıkla ulaşabileceğini biliyor muydun? İşte Türkçe altyazılı belgesellerimizden bir kaçı:
“Bildiğimiz haliyle dünya sona erdi” peki “yürümeye hazır mısın?”. 2014 yapımı Disruption (Bozulma) belgeseli, iklim krizi ve etkilerine ışık tutmasının yanı sıra enerjide dönüşümü başlatmamız için hepimize çağrı yapıyor.
2016 yapımı Disobedience (İtaatsizlik) belgeseli, dünyanın dört bir yanında fosil yakıtlara karşı mücadele eden ön cephe topluluklarının hikayelerini anlatıyor. Aşağıdaki adresten belgeseli ve Türkçe altyazısını bilgisayarınıza indirebilirsiniz.
Masmavi denizi, gizli koyları, zeytin ağaçları, verimli tarım arazileri, antik çağlara uzanan tarihiyle adeta cennetten bir köşe olan Muğla, kömür madenleri ve kömürlü termik santraller tehdidi altında. 2019 yapımı “Kömür Belası” belgeseli, Muğla’da kömürün gerçek bedelini ve kömür karşıtı mücadeleyi anlatıyor.
2017 Mayıs’ında üç Pasifik İklim Savaşçısı, dünyanın öbür yakasına, Kanada’ya giderek bir fosil yakıt olan katran kumunun ekosistem, iklim ve yerli halklar üzerinde bıraktığı büyük tahribatı yerinde gözlemler. Raise a Paddle (Küreği Kaldır) belgeseli, fosil yakıtlara karşı sınır tanımayan dayanışmayı anlatıyor.
Biri Marşal Adaları’ndan, diğeri de Kalaallit Nunaat’tan (Grönland) olan iki adalı kadın arasındaki şiirsel ezgiyi dinlemeye hazır mısınız?
Son olarak, 10 seneyi aşkın süredir iklim adaleti için mücadele eden 350.org’nin hikayesine şahitlik etmek için aşağı tıklaman yeterli.
Tahrip ettiğimiz yeryüzünü iyileştirmek, toplumsal eşitliği sağlamak için iklim adaleti mücadelesi biçim değiştirerek devam ediyor. Sen de bu zor zamanlarda, iklim krizine karşı veya başka bir toplumsal sorunun çözümüne yönelik çalışmalarda bulunmaya devam edebilirsin. Bazı öneriler aşağıda:
Türkiye dahil dünyanın dört bir yanında gençler her Cuma başlattıkları iklim için okul grevlerini dijitale taşıdılar. #DijitalİklimGrevi / #DigitalClimateStrike etiketleriyle her Cuma hazırladığın bir dövizle, yazılı veya video mesajınla paylaşımda bulunabilir, gençlerin iklim aciliyetine karşı bir an önce harekete geçilmesini talep eden seslerine ses katabilirsin.
Mesajını kolektif bir şekilde oluşturmak için herkese açık çağrı yapabilir, insanları yaratıcı bir üretimde bulunmaya davet edebilirsin. Kanada’da topraklarından geçecek petrol boru hattına karşı mücadele eden Wet’suvet’en yerli halkıyla dayanışma için gerçekleştirilen çalışma buna güzel bir örnek. Facebook etkinliği açarak herkesi mesajın bir harfini yazmaya teşvik eden aktivite, birbirimizden uzak düşsek de bir arada hareket edebileceğimizi gösteriyor. Yapılan bu çalışmanın İngilizce yönergesine buraya tıklayarak ulaşabilirsin.
Sanatsal çalışma araç kiti ve örnekleri
Kasım 2019’da özelleştirilen kömürlü termik santrallerin çevre mevzuatından muaf tutulmasına yönelik yasa tasarısına karşı Temiz Hava Hakkı Platformu, #TemizHavaHaktır diyerek bir sosyal medya kampanyası başlatmıştı. Kampanya sayesinde, yasa tasarısı kamuoyunda geniş yankı buldu ve büyük tepki çekti ve sonunda da Cumhurbaşkanı tarafından reddedildi.
Zehir saçan kömürlü termik santral bacaları daha fazla zarar vermesin! TBMM'YE #madde50red diyelim!
— Temiz Hava Hakkı (@temizhavahakki) November 11, 2019
Kampanyaya katılın: https://t.co/0LzRIZuTGw#temizhavahaktır pic.twitter.com/4PBX4sLB1g
Bu kampanyada başarıyı getiren en önemli etmenler; 1)farklı kesimleri kapsaması 2) herkes tarafından anlaşılır bir mesajının olması ve 3) hedefleri ile amaçlarının net bir şekilde kurgulanmasıydı. Hepimizin gözü kulağı durumunda olan sosyal medya, bu tip ortak kampanyalar gerçekleştirmek için de ideal bir platform. Benzer şekilde sosyal medya aracılığıyla somut bir talep etrafında arkadaşlarınla bir araya gelerek sen de renkli bir kampanya başlatabilirsin.
Sosyal Medya ve Görselleştirme Araçları Tavsiyeleri
Porto Riko’dan Lübnan'a dünyanın dört bir yanında belli bir saatte yapılan ev balkonlarından ses çıkarma eylemleri, bir toplumsal sorunu gündeme getirmek veya dayanışma için sıklıkla kullanılan bir yöntem. Son olarak Türkiye’de de koronavirüse karşı ön cephede mücadele eden sağlık emekçilerini desteklemek için akşamları 21.00’da balkonlardan alkışlar başladı. Sosyal medyadan iyi örgütlenmiş bir fikir etrafında ses vermek kullanılabilecek araçlardan biri pekala olabilir.
Türkiye'nin birçok kentinde olduğu gibi İstanbul'da da halk, #koronavirüs ile mücadele eden sağlık çalışanlarına saat 21.00'da balkonlardan alkışla destek verdi pic.twitter.com/rtsQUo8nzY
— DW Türkçe (@dw_turkce) March 19, 2020
İnsanlığın karşı karşıya olduğu salgın krizi, eski tas eski hamam devam edemeyeceğimizi ve sisteme içkin durumda olan bu ve benzeri krizlere karşı ekonomiden topluma yaşamın tüm alanlarını kapsayan yeni bir hikaye yazmamız gerektiğini bize gösteriyor. Ayrıca içinden geçmekte olduğumuz kriz, toplumun her kesimine eşit dağılmamakta; yaş, sağlık durumu veya sosyoekonomik sebeplerle kırılgan durumda olanlar daha zor şartlar altında krizle mücadele etmek zorunda kalıyorlar. Bir diğer yandan koronavirüs salgınında gördüğümüz gibi krizlere karşı somut önlemleri geciktirdiğimiz her an, kriz kapımızı çaldığında ödenecek bedeli de arttırıyor. Aynı iklim krizine karşı atılması gereken adımları geciktirdiğimiz her günün gelecek yıllara ağır bir fatura bırakacak olması gibi... Tam da bu yüzden dünyanın dört bir yanında “iklimi değil sistemi değiştir” diyenler yeryüzüyle barış içinde yaşamanın yollarını arıyorlar, Yeşil Yeni Düzen tartışmalarını başlatıyorlar.
Peki başta iklim krizi olmak üzere benzer krizlere karşı nasıl bir gelecek hayal ediyoruz? Adil, eşitlikçi bir toplum için atılması gereken adımlar neler olabilir? Ekonomiye yönelik neler yapılabilir? Sosyal medyadan başlattığımız tartışmaya sen de katılarak fikirlerini #iyibirgelecekiçin etiketiyle paylaşabilirsin veya konuyla ilgili sosyal medya paylaşımlarımıza yanıt vererek yazabilirsin.
Çin’den İtalya’ya Türkiye’den ABD’ye insanlar krizle mücadelede toplulukları için yeni dayanışma ağları örüyorlar. Şayet adil, eşitlikçi, iklim dostu, yaşanabilir bir gelecek istiyorsak toplumsal dayanışma zeminlerimizi çoğaltmamız ve birbirimize daha fazla “dokunmamız” gerekiyor.
Sosyal medyada dünyanın dört bir yanından örnekleri #DayanışmaYaşatır etiketiyle derliyoruz. Sen de zor zamanlarda dayanışma için yapılabilecekler hakkında fikirlerini veya başkalarına ilham vermesini istediğin örnekleri #DayanışmaYaşatır etiketiyle paylaşabilirsin.
#DayanışmaYaşatır
— 350 Türkiye (@350turkiye) March 19, 2020
🇬🇧
Kuzey Yorkshire - Ripon'da ev camlarına yeşil kağıtlar konuyor. Eğer kırmızı kağıt ile değiştirilirse bu evdekilerin yardıma, alışverişe, ilaca veya ulaşıma ihtiyaçları olduğu anlamına geliyor.
💚 https://t.co/iDzCdefTIS
COVID-19 salgınıyla mücadelede ön saflarda yer alan sağlık çalışanlarının da aralarında bulunduğu, 90 farklı ülkeyi temsilen bir araya gelen 40 milyondan fazla doktor, hemşire ve sağlık uzmanı, G20 liderlerine bir mektup gönderdi.
Oxford Üniversitesi ve dünyanın önde gelen ekonomistleri, Covid-19 krizi ardından ekonomilerin yeniden inşası kapsamında yapılacak iyileştirme programlarını değerlendiren bir rapor yayımladı. Rapora göre COVID-19 sonrası yeşil iyileştirme programlarıyla hem ekonomik iyileşme hem de iklim değişikliğiyle mücadele mümkün
Bu mücadele ve birlik gününde emekçiler, aktivistler ve toplumun farklı kesimlerinden gelenler olarak omuz omuza duruyor, Kovid-19 ve iklim krizinin küresel çaptaki çifte tehdidine karşı adil iyileşme çağrısı yapıyoruz.
Avrupa çapında faaliyet gösteren kuruluşlar, Avrupa Merkez Bankası’nı, salgınla mücadele kapsamında alınacak önlemlerde iklim krizinin küresel ekonomiye yönelik risklerini göz önünde bulundurmaya çağırdı