İklim krizine karşı ekonomik dönüşüm: Bankaların ve şirketlerin sorumlulukları

İklim krizi yalnızca bireylerin değil, ekonomik ve finansal sistemlerin de çözümün bir parçası olmasını zorunlu hale getiriyor. Özellikle bankalar ve büyük ölçekli şirketler, sürdürülebilir bir gelecek inşa etme sürecinde kilit role sahip.

İklim krizi, modern dünyanın karşı karşıya olduğu en büyük tehditlerden biri olarak karşımızda duruyor. Bu küresel sorun, yalnızca bireylerin değil, ekonomik ve finansal sistemlerin de çözümün bir parçası olmasını zorunlu hale getiriyor. Özellikle bankalar ve büyük ölçekli şirketler, sürdürülebilir bir gelecek inşa etme sürecinde kilit role sahip. Bankalar, fosil yakıtlardan uzaklaşarak yeşil finansman araçlarını yaygınlaştırabilirken; şirketler, karbon ayak izlerini azaltarak enerji verimliliği ve yenilenebilir enerji gibi konularda öncü adımlar atabilir. Bu iki sektörün iklim dostu yaklaşımlar benimsemesi, ekonomik dönüşümü hızlandırarak önemli adımlar atılmasını sağlayabilir.

Bankalar, ekonominin finansal damarlarını oluşturur ve yatırım kararlarını yönlendirir. Yeşil dönüşüm sürecinde, bankaların düşük karbonlu projelere finansman sağlayarak fosil yakıt projelerinden uzaklaşması ve yatırımlarını iklim dostu projelere yönlendirmesi kritik bir etkiye sahiptir.
Hazırladığımız Türkiye’deki Bankaların İklim Değişikliğine Yaklaşımı: 2024 Raporu”na göre, 17 bankadan 12’si net sıfır hedeflerini açıkladı ancak, fosil yakıt yatırımlarına yönelik kredilerin tamamen durdurulmaması, daha kapsamlı bir stratejiye ihtiyaç olduğunu gösteriyor.
2024 itibarıyla yeni kömür projelerini finanse etmeme taahhüdü veren banka sayısı 11’e ulaştı. Ayrıca, 6 banka kömür yatırımlarından tamamen çıkma kararı aldı ve 12 banka net sıfır hedefleri doğrultusunda hareket ediyor.
Standart raporlama eksikliği ve sektör olarak birlikte hareket etmeme, sektörün ilerlemesindeki başlıca engeller arasında yer alıyor. Bankaların fosil yakıtlardan çıkış stratejilerini netleştirmesi ve yenilenebilir enerji yatırımlarını artırması gerekiyor.
Büyük sanayi kuruluşları ve holdingler, karbon ayak izlerini azaltarak, enerji verimliliğini artırarak ve yenilenebilir kaynaklara yönelerek küresel iklim hedeflerine ulaşmada kritik bir rol oynar.
Hazırladığımız rapora göre BIST 30 şirketlerinin bir kısmı net sıfır hedeflerini açıklamış ve şeffaf raporlama süreçlerini başlatmış olsa da, genel ilerleme yetersiz kalıyor. 2023 itibarıyla yalnızca 12 şirket net sıfır hedefi açıklamış durumda.
Net sıfır hedeflerinin duyurulması, enerji verimliliği projelerinin hayata geçirilmesi ve yenilenebilir enerji kaynaklarına yönelim, şirketlerin iklim değişikliğiyle mücadelede atabilecekleri başlıca adımlar. Bu tür girişimler, somut ve ölçülebilir sonuçlar üreterek karbon salımlarının azaltılmasına katkı sağlayacaktır. Ayrıca şeffaf raporlama eksikliği ve emisyon verilerinin açıklanmaması, şirketlerin sürdürülebilirlik hedeflerine ulaşmasını zorlaştıran faktörler arasındadır. Bu sorunlar, kamuoyu ve yatırımcı güvenini zedeleyerek daha geniş çaplı dönüşüm çabalarını da olumsuz etkileyebilir.

Raporlar

Türkiye'deki banka ve BIST 30 şirketlerinin iklim değişikliğine yaklaşımlarını farklı başlıklar altında değerlendirdiğimiz raporlara buradan ulaşabilirsin.