(Kaynak: Doğu Eroğlu / Medyascope)
Bartın’ın Amasra ilçesinde, Tarlaağzı ve Gömü Köyleri arasına Hattat Holding tarafından kurulmak istenen kömüre dayalı HEMA Termik Santrali projesi için yeniden başlayan Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) sürecinin ilk ayağında protestolar vardı.
Danıştay 14. Dairesi tarafından 26 Aralık 2018’de iptal edilen proje için Hattat Holding bir kez daha ÇED başvurusu yapınca termik santralin planlama süreci yeniden başlamış, 10 Mayıs 2019’da Halkın Katılımı Toplantısı gerçekleştirileceğiBartın Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü tarafından ilan edilmişti. Toplantının düzenlenmesi planlanan Amasra Kapalı Spor Salonu’nun önünü toplantından bir saat önce dolduran Bartınlı ve Amasralılar, saat 11.00’de salona gelen Çevre ve Şehircilik Bakanlığı yetkilileri ile termik santral projesi sahibi Hattat Holding çalışanlarını salona yaklaştırmadı. Başlamayan toplantı hakkında Bakanlık yetkilileri, “Halk proje hakkında bilgi almak istemedi” ifadelerini içeren tutanak hazırlayıp ÇED sürecini devam ettirmek için girişimde bulunurken, Bartın Belediye Başkanı Cemal Akın, Amasra Belediye Başkanı Recai Çakır, CHP Bartın Milletvekili Aysu Bankoğlu ile Bartın Platformu temsilcileri, toplantının yapılmadığını tutanağa geçirdi.
2009’dan beri Amasra ve Bartın’ın gündemindeki kömüre dayalı termik santral projesi defalarca ÇED süreci sırasında durdurulmuş, 2019 davacıyla açılan Türkiye’nin en geniş katılımlı çevre davası yerel mahkemece reddedilmesine karşın, Danıştay 14. Dairesi HEMA Termik Santrali projesi hakkındaki iki farklı ÇED Olumlu Kararını iptal etmişti.
Bakanlık yetkilileri ve proje sahipleri toplantı salonuna yaklaşamadı
Saat 11.00’de yapılması planlanan ÇED Halkın Katılımı Toplantısı için, Bartın, Amasra ve santral proje alanına birkaç yüz metre mesafedeki Tarlaağzı ve Gömü Köyleri sakini yaklaşık 200 kişi, toplantının mekânı olarak belirlenen Amasra Kapalı Spor Salonu bahçesini 10.00’dan itibaren doldurdu. HEMA Termik Santrali projesine karşı çıkan Bartın Platformu sözcüleri ve yurttaşlar, “Zehir solumak istemiyoruz” “HEMA defol, bu memleket bizim” “Termik yapma boşuna, yıkacağız başına” ve “HEMA şaşırma sabrımızı taşırma” sloganları eşliğinde, toplantı için salona gelecek Bakanlık yetkililerini ve proje sahiplerini beklemeye koyuldu.
Saat 11.00’de toplantının gerçekleştirilmesi planlanan Amasra Kapalı Spor Salonu’na ulaşan proje sahipleri ve Bakanlık yetkilileri, halk tepkisini görünce binaya girme teşebbüsünde bile bulunmadan Bartın Platformu temsilcileriyle tutanak pazarlığına başladı. Oluşturulan iki polis hattı Bakanlık yetkilileri ve proje sahiplerini protestocu yurttaşlardan ayırdı ve bu andan itibaren tutanak tartışması başladı.
Tutanak tartışması
Yarım saati geçen görüşmeler sonrasında, “Halkın Katılımı Toplantısı yapılmak üzere 10 Mayıs 2019 tarihinde saat 11.00’de Amasra Kapalı Spor Salonu’na, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, ilgili kurum temsilcileri, proje sahibi ve ÇED Raporunu hazırlayan firma yetkilileri ile birlikte gelindi. Saat 11.00’de toplantıya başlamak üzere Valilikçe belirlenen yere gidildi; yöre halkının yoğun tepkisi ve proje hakkında bilgilenmek istemediği, termik santralle ilgili yöre halkının yeterince bilgi sahibi olduğu, yıllardır termik santrale karşı mücadele ettiklerini beyan etmiş ve toplantı yapılmasını istememişlerdir” ifadeleri tutanağa geçirildi. Bartın Belediye Başkanı Cemal Akın, Amasra Belediye Başkanı Recai Çakır ve CHP Bartın Milletvekili Aysu Bankoğlu tutanağa şerh düşerek, “Halkın yoğun tepkisi nedeniyle toplantı yerine girilememiş, toplantı yapılamamıştır” ibarelerini de tutanağa ekledi.
Daha önce pek çok kez termik santrali önleyen, 2009’dan beri Hattat Holding’in bölgeye kurmak istediği termik santrallere karşı mücadele eden Bartın ve Amasra sakinleriyse tutanakla ilgili görüşmeleri oldukça gergin biçimde bekledi. Yetkililere sık sık tepki gösteren yurttaşlar, hazırlanan tutanağı Amasra Belediye Başkanı Recai Çakır’ın ağzından dinleyince sakinleşti ve spor salonunun önünden ayrıldı.
Halkın Katılımı Toplantısı gerçekleştirilmedi, peki tutanak tartışması neden önemli?
Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği usullerine göre, ÇED Raporu hazırlanması gereken projeler hakkındaki proje başvuru dosyası Bakanlığa teslim edildikten sonra, Halkın Katılımı Toplantısı aşamasına geçiliyor. Yönetmelik usullerine göre halka duyurulması, proje etki alanındaki yurttaşların kolayca erişebileceği bir yerde yapılması gereken bu toplantıda halkın proje hakkındaki görüşleri toplanıyor ve ÇED Raporu bu görüşlere göre şekillendirilip, İnceleme ve Değerlendirme Komisyonu (İDK) Toplantısı için Bakanlığa sunuluyor. Ancak ÇED sürecinde bu aşamaya geçilebilmesi için Halkın Katılımı Toplantısının usulentüketilmesi, yani kâğıt üzerinde gerçekleşmesi gerekiyor. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı yetkilileri kimi zaman, protestolar yüzünden gerçekleştirilemeyen Halkın Katılımı Toplantılarını, “Halk bilgi almak istemedi” ibaresinin bulunduğu tutanaklara dayanarak geçerli kabul ettiği için, son yıllarda gerçekleştirilemeyen Halkın Katılımı Toplantıları, Bakanlık yetkilileri ile protestocular arasında tutanak tartışması çıkmasına yol açıyor.
Amasra’da kurulmak istenen termik santral projesinde ÇED sürecinin geleceğini de Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın tutumu belirleyecek. Bakanlık bu tutanak üzerinden, Halkın Katılımı Toplantısı aşamasının usulen tüketildiği kararını alırsa ÇED sürecinde bir sonraki aşamaya geçilecek ve İDK Toplantısı gerçekleştirilecek. Ya da Bakanlık ÇED süreci usulüne göre işleyemediği için süreci sonlandıracak.