Linyit yakılan Çan 2 termik santralindeki siyah kömür dumanı fotoğrafları geçtiğimiz günlerde sosyal medyaya yansımış, durumun vahameti başta Çan Çevre Derneği olmak üzere yaşam savunucularının tepkisini çekmişti. 330 MWe kurulu güce sahip olan Çan 2, ilçedeki 18 Mart termik santrali ardından ikinci santral. Bu iki termik santralin haricinde ilçeye iki termik santral daha gündemde. Bir adım geri adıp tüm Çanakkale’ye baktığımızda ise faaliyette olan beş termik santralin yanı sıra kente dokuz termik santral projesi daha olduğu görülebilir.

Sağlk ve Çevre Birliği HEAL’in “Çanakkale, İzmir ve Tekirdağ’da Kömürden Eletrik Üretimi ve Sağlık Raporu“nda da belirtildiği gibi Çan’daki hava kirliliği ortalama değerleri Türkiye mevzuatını şimdiden aşmış durumda. Ayrıca Çan istasyonunda PM10 ve SO2 yıllık ortalamaları DSÖ, AB ve Türkiye sınır değerlerinin üzerinde ve insan sağlığı için risk teşkil ediyor. Çan 2 alışmaya devam ederse ve şayet yapılması planlanan diğer termik santral projeleri durdurulmazsa dört tarafı meşeyle çevrili Çan’ın adeta cehenneme döneceği aşikar. Çan Çevre Derneği Başkanı Hamza Yıldız’ın Çanakkale Olay’a verdiği demeç de bu durumu bir kez daha gözler önüne seriyor: “Bu termik santraller yüzünden ve TKİ’nin açıkta kömürünün yanması yüzünden Çan tam bir cehenneme döndü. Bunun karşılığı da kanser olarak, kalp ve damar hastalığı olarak, solunum yolu hastalıkları olarak bize dönüyor”.

“Erken ölümler ve çocuklarda astım ve solunum yolları rahatsızlıkları arttı “

Çan’ın kanser oranı en yüksek ilçelerden biri olduğunu vurgulayan Yıldız, ilçedeki çocukların %65-70’inde astım ve solunum yolları rahatsızlıkları görüldüğünü söylüyor. Erken ölümlerin de arttığına değinen Hamza Yıldız, tüm çağrılarına rağmen yetkililerin konuya ilgilsiz kaldığını belirtiyor. Oysa HEAL’in iletişim kitinde de belirtildiği gibi:

• Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın 2016 yılında yayınladığı çevre sorunları raporuna göre Çanakkale’de hava kirliği en önemli çevre sorunu ve bu sorunun kaynağı bakanlık raporunda da belirtildiği üzere kömürlü termik santraller.
• Farklı akademik çalışmalar da bu bulguları destekler nitelikte. Bu çalışmalara göre 18 Mart Çan Kömürlü Termik Santrali’nin bacasından çıkan uçucu külün içeriğinde insan sağlığını tehdit eden, toprak ve su kirliliğine de neden olan iz elementleri bulunmaktadır. Baca gazının içerisinde yüksek miktarda uranyum (U) ve vadanyum (V) elementi bulunmuştur.
• Çanakkale Temiz Hava Eylem Planı’nda Çan izleme istasyonunda ölçülen yüksek SO2 emisyonlarının kaynağı bölgeden çıkarılan yüksek kükürt içeren kömürün kullanımı olarak raporlanmıştır. Bu eylem planıyla TKİ Çan Linyit İşletmesi’ne ait kömürlerin Çan ilçesinde ısınma amaçlı kullanımı ve konutlara satılması yasaklanmış durumda.