İklim Simülasyonu Programı (CSP), 22-26 Eylül – Ankara
Dünyanın çeşitli bölgelerinde düzenli aralıklarla gerçekleştirilen Dünya İklim Simülasyonu Programı, Change for Climate Project (C4C) liderliğinde ve Climate Interactive ile Amerika Büyükelçiliği’nin destekleriyle Türkiye’de 6. kez Ankara’da düzenlendi. Türkiye’nin farklı şehirlerinden ve üniversitelerinden gençlerin katıldığı, simülasyonlar ve teorik eğitimler içeren bu program; iklim değişikliği ve küresel ısınmanın etkilerini hissettiğimiz ve bu etkilere günlük yaşantımızda birebir tanık olduğumuz şu günlerde, ne kadar değerli bir çalışma olduğunu bir kez daha hatırlattı. Eğitimde Sistem Düşüncesi Derneği’nden Ülkem Yararbaş ve Emre Göktepe’nin sistem düşüncesine dair kuramsal bilgilendirme yaptıkları ve benim de katılımcı olarak dahil olduğum beş günlük bu program içerisinde, Dünya İklim Simülasyonu ile birlikte Türkiye’de ilk defa gerçekleştirilen Dünya Enerji Simülasyonu da sahne aldı. İlk simülasyon yani Dünya İklim Simülasyonu’nda üstlendiğim gazeteci rolünün bana verdiği yetkiye dayanarak, hazırladığım simülasyon medya raporunu sizlerle paylaşıyorum.

BM Genel Sekreteri açılış konuşması
BM Genel Sekreteri, 2017 İklim Görüşmelerini yaptığı açılış konuşmasıyla başlattı. Genel Sekreter konuşmasında zamanın; insanların ve doğanın aleyhinde işlediğini belirtti. Bu sebeple bu buluşmada, ülke ve grup temsilcilerinden önemli adım atmaları için gerekli fedakarlıklar yapmalarını talep etti. Genel Sekreter konuşmasını bitirirken, torunlarımızın geleceğine dair kararlar aldığımızı unutmamalıyız diyerek tüm temsilcilere kolaylıklar diledi.

1.Gün Görüşmeleri
1.Gün görüşmeleri oldukça gergin geçti. Ülkeler uğradıkları hayal kırıklıkları nedeniyle diplomatik tavırlarından oldukça uzaktı. Özellikle ABD ve AB, diğer ülkelerin ve blokların ağır eleştirisine maruz kaldı. Yeşil İklim Fonuna katkı ve ulusal katkı beyanlarına dair verdikleri rakamlar ve sözler yeterince güven vermedi, samimi bulunmadı. Öte yandan ABD, Çin ve AB blokları kendi aralarında bir anlaşmaya varabilmek için oldukça temkinli davrandı. Özellikle AB, destek vermeleri doğrultusunda ABD ve Çin’le birlikte fosil yakıt vergilerinin bir bölümünü Yeşil İklim Fonuna aktarabileceklerini söyledi. Gelişmekte olan ülke temsilcileri ise yaptıkları önemli çıkışlarla tüm salonun dikkatini çekti. İçinde bulundukları adaletsiz durumun bir an önce sonlandırılmasını ve ABD, Çin, AB ve diğer gelişmiş ülkelerin daha fazla çaba sarf etmelerini talep etti. Gün sonunda tarafların verdiği beyanlar doğrultusunda ortaya çıkan tablo pek iç açıcı değildi. Bu beyanların 3.8 derece seviyesinde sıcaklık artışına sebep olacağı ortaya çıktı. Genel Sekreter, ilk günün kapanış konuşmasında tarafları daha çok çaba sarf etmeleri adına uyardı.

1.Gün’den özel notlar
Aktivist grup ilk görüşmesini AB ile yaptı ve özellikle Çin’i eleştirdi.
AB görüşmelerde çekingen bir tavır sergiledi.
Günün Fosil Ödülü gelişmekte olan ülkelere verildi.
Adaların su altında kalmasına ve iklim mültecilerine, net bir çözüm sunulamadı.

2.Gün Görüşmeleri
2. Gün aktivistlerin eylemiyle başladı. “Dikkat eriyoruz” ve “Sorun yaratanlar çözüm bulamazlar” gibi sloganlar tüm salonda yankılandı. Eylemin ardından taraflar yeniden söz aldı. İkinci gün de ilk günkü gibi vasat geçti. Önemli adımlar atılamadı. İşbirliği çabalarından ziyade görüşmelerde daha çok karşılıklı suçlamalar yer aldı. Özellikle gelişmekte olan ülkeler temsilcisinin çok sert çıkışları oldu. En güçsüz halkanın gelişmekte olan ülkeler olmasına rağmen diğer ülkelerin yeterince katkı sağlamadığı ve komik denebilecek düzeydeki destekleri dile getirildi. AB ülkelerinin gün sonundaki önemli eleştirilerden bir tanesi, herkesin parayı konuştuğu fakat parayı aldıktan sonra ne yapılacağına dair önemli bir bildirge olmadığı yönündeydi. İkinci gün devam ederken, yine grupların ve ülkelerin ortak bir çıkardan ziyade kendi çıkarları doğrultusunda hareket ettikleri gözlemlendi. Her şeye rağmen, gün sonunda bildirilen katkı beyanlarının analizi ile tahmin edilen 3.8 sıcaklık artışı 3.5 dereceye düşürüldü. Hedeflenen 2 dereceye doğru henüz iyimser bir adım atılamadı ve güncel koşulların pek çok canlıyı etkilemesi devam etti.

2. Gün’den özel notlar
Gün boyunca devam eden aktivist eylemleri dikkat çekti.
Günün fosili ödülü: ABD

3.Gün Görüşmeleri
Hayal kırıklığı ile geçen ilk iki günden sonra 3.Gün yeni işbirlikleri için iyi bir gündü. Gruplar ve ülkeler ilk günlere nazaran daha sakindi ve makul tekliflerle açıklamalarını yaptılar. Karşılıklı suçlamalardan ziyade yaratıcı fikirler vardı ve işbirliklerine yönelik teklifler yavaş yavaş dile getirilmeye başlandı. ABD’nin sürpriz 45 milyar dolar katkı beyanı, tarafları şaşırtırken, fosil yakıt endüstrisiyle olan yakın ilişkilerine dair tatmin edici açıklama yapamaması hayal kırıklığı yarattı. Üçüncü günün yıldızı yenilenebilir enerji oldu. Taraflar, yenilenebilir enerjiye yapılacak olan yatırımın faydası üzerinde anlaşmış gibi gözükürken, bu yatırımın tam olarak nasıl yapılacağı konusu muğlak kaldı. Bu muğlaklığı fırsat bilen fosil yakıt lobisi, çeşitli gruplarla görüşmelerini hızlandırarak, ülkelerin içinde bulunduğu istihdam problemlerini kendileri için avantaja çevirmeye çalıştı.

3.Gün’den özel notlar
Aktivist grup temsilcisi ile fosil lobisi temsilcisinin gizli anlaşma videosu sızdı.
Çin’in diğer grup ve ülkelerle çok yakın temasları oldu.
Gelişmekte olan ülkeler grubunun dik duruşu devam etti!

4. Gün Görüşmeleri
4. Gün çeşitli işbirliklerinin temellerinin atıldığı bir gündü. Müzakereler başlamadan kulislerden gelen haberler, Amerika ile Çin’in karbon salımının durdurulmasına ve azaltılmasına dair “hedef yıllarını” belirlediği şeklindeydi.. Aynı zamanda fosil yakıt lobisinin etkin çalışmaları kulisleri hareketlendiren bir diğer olaydı. Fosil yakıt lobisi aktif çalışmalar yaparken, aktivistler bu noktada biraz pasif kaldı.

Taraflar görüşmesinin son gününde ülkeler ve gruplar son kez söz aldılar ve beyanlarını dile getirdiler. Son günde de tarafların odak noktasında yenilenebilir enerjiye yapılacak yatırımın önemi vardı. Son günün yıldızları Çin, Hindistan ve Gelişmiş Ülkeler grubu olurken, ABD, AB ve gelişmekte olan ülkeler çeşitli aktörler tarafından eleştiriler almaya devam etti.

4.Gün’den özel notlar
ABD ve AB’nin uluslararası kamuoyundan aldığı eleştiriler medya tarafından dile getirildi
Günün Fosili Ödülü bir kez daha Gelişmekte Olan Ülkelere gitti.

Beyanlar doğrultusunda hesaplanan sıcak artışı +3.0 dereceye düşürüldü. Paris’ten bu zamana ufak da olsa bir yol kat edildi. Fakat henüz gidilmesi gereken epey bir yol olduğu Genel Sekreter tarafından kapanış konuşmasında ısrarla belirtildi.

Simülasyonda yer alan kurgusal dört günü başarılı bir şekilde sadece bir güne sığdıran organizasyon ekibi ve katılımcılar, büyük bir iş çıkardı. Organizasyon ekibinde, çabalarının somut karşılığını görebilmiş olmanın haklı sevinci varken, katılımcılar da yaşanan tatlı sert müzakerelerden oldukça keyif aldı ve geleceğin iklimine bir parça tuz serpti. Şimdi çorbaya tuz serpme sırası siz sevgili iklim takipçilerinde. 22-26 Eylül Ankara katılımcıları evlerine döndü ve kendi çevrelerinde yeni simülasyonlar düzenlemek için çalışmaya başladı. Simülasyon tarihleri belli olmamakla birlikte Ekim-Kasım-Aralık (2017) ayları içerisinde gerçekleştirilmeleri planlanıyor. Bu sebeple Change for Climate Project (C4C)’in sosyal medya hesaplarını yakından takip etmenizi öneririm. Şimdi değişim zamanı. İklimi değil kendimizi, ailemizi, arkadaşlarımızı, toplumumuzu, ülkemizi ve şirketlerimizi adil bir şekilde dönüştürme zamanı.

Barış Can Sever